Verschillende Soorten Pijn: Een Inzicht in de onderverdelingen
We hebben allemaal weleens pijn gehad, en de reden waarom je dit leest is wellicht omdat je nu al langdurig pijn hebt. De pijn kan scherp zijn, dof, t gevolg zijn van een kneuzing of een snee, of wellicht zomaar uit t niets ontstaan. Vele soorten, kleuren en ‘smaken’ in het pallet. En we kunnen de pijn indelen naar tijd (net ontstaan, of al langer bestaand). Of naar de mogelijke oorzaak van de pijn ( bijv kiespijn, of zenuwpijn of we weten het niet).
1. Wat is Pijn?
Laten we eerst even stilstaan bij wat pijn eigenlijk is. ‘Pijn is niet fijn’ (want anders zou het geen pijn heten). Pijn is een beschermende reactie van ons brein. Pijn is een alarm wat aangezet wordt. Het waarschuwt ons voor mogelijk gevaar of schade en kan ons aansporen om iets te doen (of juist te laten !) om ons lichaam te beschermen. Bijvoorbeeld, als je je hand brandt aan een hete pan, voel je pijn en trek je je hand snel terug om verdere schade te voorkomen. Maar pijn is niet altijd even simpel. Soms blijft pijn hangen, zelfs nadat de schade is hersteld, of ontstaat er pijn zonder dat er een duidelijke fysieke oorzaak is.
Dit komt doordat pijn vanuit verschillende systemen in ons lichaam kan ontstaan. De drie belangrijkste soorten pijn, die elk hun eigen oorzaken en kenmerken hebben, zijn nociceptieve pijn, neuropathische pijn en nociplastische pijn. Deze indeling staat niet in steen geschreven , voortdurend nieuw onderzoek geeft regelmatig nieuwe inzichten.
2. Nociceptieve Pijn: Pijn door Weefselschade
Nociceptieve pijn is waarschijnlijk de meest bekende en herkenbare vorm van pijn. Deze pijn ontstaat door schade aan weefsels, zoals spieren, huid, botten of gewrichten. Deze vorm van pijn treedt meestal op na een blessure of verwonding. Denk aan een botbreuk, een verzwikte enkel, of een brandwond.
Bij nociceptieve pijn sturen specifieke zenuwuiteinden, die we nociceptoren noemen, signalen naar de hersenen wanneer ze een prikkel ontvangen die op schade wijst. Deze prikkel kan mechanisch zijn (zoals druk of stoten), thermisch (zoals warmte of kou) of chemisch (bijvoorbeeld door ontstekingsstoffen). De hersenen interpreteren deze signalen als signaal om pijn aan te maken, zetten pijn aan, en zorgen ervoor dat je actie onderneemt om verdere schade te vermijden.
Kenmerken van nociceptieve pijn:
- Duidelijke oorzaak: Er is meestal een directe reden voor de pijn, zoals een verwonding of ontsteking.
- Lokale pijn: Nociceptieve pijn is vaak goed te lokaliseren. Je voelt de pijn precies op de plek waar de schade zit.
- Acuut en tijdelijk: Deze pijn is vaak acuut en verdwijnt meestal zodra de oorzaak van de pijn genezen is.
Voorbeelden van nociceptieve pijn:
- Een snee of schaafwond
- Tandpijn door een gaatje
- Rugpijn door een verrekte spier
- Buikpijn bij een maagontsteking
Behandeling van nociceptieve pijn:
De behandeling richt zich vaak op het wegnemen van de oorzaak van de pijn en het bevorderen van genezing. Dit kan door rust te nemen, ontstekingsremmende medicijnen te nemen, of in sommige gevallen door fysiotherapie of zelfs een operatie.
3. Neuropathische Pijn: Pijn door Zenuwbeschadiging
Neuropathische pijn is anders dan nociceptieve pijn, omdat deze ontstaat door schade of aandoeningen aan het zenuwstelsel, de zenuwen zelf. Bij neuropathische pijn sturen de zenuwen pijnsignalen naar de hersenen, zelfs als er geen duidelijke weefselschade is. Dit kan komen door direct letsel aan de zenuwen zelf, zoals een hernia die op een zenuw drukt, of door aandoeningen zoals diabetes, waarbij de zenuwen beschadigd kunnen raken door hoge bloedsuikerspiegels.
Een ander kenmerk van neuropathische pijn is dat deze vaak als “schietend” of “brandend” wordt ervaren en soms gepaard gaat met tintelingen of gevoelloosheid. Dit komt doordat de beschadigde zenuwen signalen blijven afgeven aan de hersenen, ook zonder specifieke prikkels.
Kenmerken van neuropathische pijn:
- Ongemakkelijke, brandende pijn: Neuropathische pijn wordt vaak beschreven als een brandend, schrijnend, tintelend of schietend gevoel.
- Geen duidelijke oorzaak of trigger: De pijn ontstaat zonder directe verwonding aan het omringende weefsel.
- Langdurig: Neuropathische pijn is vaak chronisch en kan langer duren omdat zenuwen tijd nodig hebben om te herstellen.
Voorbeelden van neuropathische pijn:
- Pijn door een hernia
- Diabetische neuropathie (zenuwpijn door diabetes)
- Postherpetische neuralgie (pijn na gordelroos)
Behandeling van neuropathische pijn:
Neuropathische pijn is lastiger te behandelen dan nociceptieve pijn. Vaak worden specifieke medicijnen voorgeschreven die op het zenuwstelsel werken, zoals medicijnen die ook als antidepressivum werken of anticonvulsiva (middelen tegen epilepsie) die pijnsignalen kunnen verminderen. In sommige gevallen wordt ook fysiotherapie, een zenuwblokkade, of zelfs neuromodulatie (het direct electrisch stimuleren van een zenuw) toegepast.
4. Nociplastische Pijn: Een Complexe Pijnvorm zonder Schade
Nociplastische pijn is de meest recente beschreven en misschien wel de nog minst begrepen vorm van pijn. Bij nociplastische pijn is er geen duidelijke schade aan weefsels of zenuwen te vinden, maar er is wel sprake van pijn, en vaak langdurig. Deze pijnvorm wordt vaak gezien bij aandoeningen zoals fibromyalgie of prikkelbare darmsyndroom. Bij nociplastische pijn lijken de pijnsignalen die naar de hersenen worden gestuurd te worden versterkt, waardoor een klein pijntje als extreem pijnlijk kan worden ervaren. De pijnversterker wordt onevenredig hard aangezet.
Wetenschappers denken dat dit te maken heeft met veranderingen in de verwerking van pijnsignalen in de hersenen en het ruggenmerg. Bij nociplastische pijn kunnen bijvoorbeeld normale prikkels (zoals aanraking of druk) pijn veroorzaken. Waar de buurvrouw geen pijn ervaart, gaat bij een patient hierbij de pijnstand aan.
Kenmerken van nociplastische pijn:
- Verhoogde gevoeligheid: Mensen met nociplastische pijn ervaren normale prikkels als pijnlijk.
- Geen duidelijke oorzaak of beschadiging: Er is geen duidelijke weefselschade of zenuwbeschadiging.
- Chronisch en wijdverspreid: Nociplastische pijn is vaak langdurig en kan overal in het lichaam optreden.
Voorbeelden van nociplastische pijn:
- Fibromyalgie
- Bepaalde niet specifieke chronische nek- en rugpijnen
- Prikkelbare darmsyndroom
- Spanningshoofdpijn
Behandeling van nociplastische pijn:
De behandeling van nociplastische pijn is complex, omdat de oorzaak minder duidelijk is. Vaak wordt een multidisciplinaire aanpak toegepast, waarbij lichamelijke activiteit, psychologische ondersteuning, en pijneducatie worden gecombineerd. Ook mindfulness en cognitieve gedragstherapie kunnen helpen om beter om te gaan met de pijn.
5. Hoe Verschillen deze Pijnsoorten in het Dagelijks Leven?
Hoewel al deze soorten pijn erg vervelend zijn, hebben ze elk een eigen impact op het dagelijks leven. Nociceptieve pijn is vaak tijdelijk en verdwijnt zodra de onderliggende oorzaak is genezen, terwijl neuropathische en nociplastische pijn vaak langer aanhouden en een grotere invloed hebben op de levenskwaliteit. Mensen met chronische pijn (vaak neuropathische of nociplastische pijn ) hebben vaak aanpassingen nodig in hun dagelijkse leven om met de pijn om te gaan.
Het begrijpen van het verschil tussen deze pijnsoorten kan helpen om een betere behandeling te vinden en om te weten welke hulpmiddelen kunnen helpen. Het is belangrijk om met een arts te praten als je langdurige of onverklaarbare pijn hebt, zodat zij kunnen helpen de mogelijke oorzaak van de pijn te achterhalen en de beste behandeling te vinden.
Samenvatting
Kortom, pijn is complex en veelzijdig. Waar nociceptieve pijn ontstaat door directe weefselschade, is neuropathische pijn het gevolg van beschadigde zenuwen, en heeft nociplastische pijn geen duidelijke lichamelijke oorzaak maar wordt het beïnvloed door veranderingen in de pijnverwerking. Het herkennen van deze verschillen helpt om pijn beter te begrijpen en te behandelen, zodat we de juiste stappen kunnen nemen om ons lichaam weer in balans te brengen.
Hopelijk biedt deze uitleg een beetje verlichting in de wereld van pijn, en helpt het om de verschillende soorten pijn beter te begrijpen.